۱- از نظر بعضی ها نمایشگاه کتاب بزرگترین رویداد فرهنگی سال جمهوری اسلامی است چون حدود ۵.۵ میلیون نفر در سال گذشته از این نمایشگاه بازدید کرده اند. اینکه این آمار را از کجا به دست آورده اند خودش جای سوال دارد اما دیگرانی هستند که نمایشگاههای کتاب را بزرگترین رویداد ضد فرهنگی می دانند. ساده ترین دلیلشان هم این است که نمایشگاه کتاب به فروشگاه کتاب تبدیل شده و چرخه تولید- توزیع- مصرف کتاب را به هم زده و کار کتابفروشی های خرده پا در تهران و مخصوصا شهرستانها را با مشکل جدی مواجه کرده است. (برای روشن تر شدن موضوع اینجا و اینجا را بخوانید).
(کتابهایی که از نمایشگاه امسال خریدم)
۲- با توجه به تجربه ی سال قبل زرنگی کرده و برای بن کارت کتاب دانشجویی همان روز اول در سایت مربوطه ثبت نام کردیم. حالا روز اول نمایشگاه است و برای دریافت بن کارت به یکی دو شعبه بانک صادرات که از قبل معین شده بودند مراجعه کرده ایم. کارمندان شریف از بن کارت ها یا اصلا خبر نداشتند و یا تمام کرده بودند. مجبور شدیم بعد از کلی ترافیک و بنزین سوزاندن به شعبه مرکزی بانک صادرات برویم. وقتی صف عریض و طویل دانشجویان در شعبه مرکزی را دیدم که تا داخل پیاده روهای اطراف بانک نیز کشیده شده بود عطای بن کارت را به لقایش بخشیدیم و راهی نمایشگاه شدیم.حالا گیرم ما می توانستیم بن کارت بگیریم؛ در طول یکسال گذشته حدود ۸۰۰ هزار تومان کتاب خریده بودم که حدود یک سومش از نمایشگاه بود. نمی دانم این ۲۰ هزار تومان یارانه کجای کار را می گرفت که ما چند ساعت خودمان را علاف کرده بودیم!
۳- تجربه نشان می دهد که معمولا روز اول حضور ناشران منظم نیست اما وقتی وارد سالن اصلی نمایشگاه می شویم تقریبا همه ی ناشران آمده اند و روال طبیعی نمایشگاه شروع شده است.به نظر می رسد روز اول نمایشگاه نسبت به سالهای گذشته شلوغ تر است. سالهای قبل همیشه از راهرو اول یا آخر شروع به بازدید می کردیم و همیشه هم به علت خستگی برخی غرفه های خوب انتهایی را جا می انداختیم. امسال بازدید را از غرفه های وسط شبستان شروع کردیم یعنی راهرو ۱۷.
اول کار در راهرو ۱۷چشم مان روشن می شود به جمال غرفه "معارف انقلاب" که زیر نظر آقای هاشمی رفسنجانی و فرزندانشان اداره میشود و خاطرات ایشان را منتشر می کند .بازسازی و سازندگی(خاطرات سال۶۸)، اوج دفاع و... از کتابهایی است که در نمایشگاه امسال عرضه شده اند.
غرفه کناری غرفه "دفتر شعر جوان" قرار دارد که تحت نظر شاعر عزیز گروس عبدالملکیان اداره می شود. این انتشارات گلچین کتابهای شعر بزرگان شعر انقلاب مثل سلمان هراتی و قیصر امین پورو همینطور مجموعه شعرهای جوان از جمله "جمعه خیابان ولی عصر" (آرش شفاعتی ) و"پنهان در سکوت بلوط" (وحید کیانی) و... . نیز مجموعه چهار جلدی کتاب سال شعر جوان را به نمایشگاه عرضه کرده است.
در اواسط راهرو ۱۷ انتشارات دفتر آیت الله بهجت قرار دارد که به جمع آوری کتابهای مرتبط با سیره زندگی و توصیه های اخلاقی آیت الله بهجت اقدام کرده است. تعداد زیادی در جلوی غرفه مشغول نماهنگی از زیارت آن مرحوم در حرم امام رضا علیه السلام هستند.
چند غرفه بعدتر غرفه"دفتر نشر فرهنگ اسلامی" قرار دارد. کتابی که در این غرفه جلب توجهم کرد یک کتاب ترجمه شده با عنوان " درمان طبیعی جایگزینی برای داروهای شیمیایی" است."صحنه های تکان دهنده تاریخ اسلام" ترجمه علی دوانی نیز از کتابهای جالبی است که در این غرفه ارائه شده است.پرفروش ترین کتابهای دفتر نشر فرهنگی کتاب" مطلع عشق" است که حاوی توصیه هایی از رهبر انقلاب خطاب به زوجهای جوانی است که برای جاری شدن خطبه عقدشان خدمت ایشان می رسند. همینطور کتاب "کتاب و کتابخوانی از نگاه مقام معظم رهبری" هم از کتابهای پر تیراژ و پر مخاطب این انتشارات در سالهای اخیر بوده است.این انتشارات از سالها پیش ناشر کتابهای مرحوم دکتر سید جعفر شهدی مانند "قیام حسین" و زینب و... بوده است.کتاب "شرق شناسی" ادوارد سعید نیز قبلا برای اولین بار در این انتشارات عرضه شده بود."مقایسه انجیل، تورات، قرآن و علم" نیز از کتابهای جالب این انتشارات است که به مقایسه دیدگاه های ادیان الهی موجود نسبت به علم پرداخته است.
از آنجا که بر خلاف عادت مالوف نمایشگاه را "قد بُر کرده ایم!" و بازدید را از راهرو ۱۷ شروع کرده ایم در انتهای راهرو راهمان را کج می کنیم سمت راهرو ۱۶. پاطوق کتاب که کتابهای "نشر معارف" وابسته به نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه را عرضه کرده است با دکور متفاوتی خود نمایی می کند. این انتشارات در سالهای اخیر ترجمه های خوبی در حوزه مسائل زنان(فمنیسم) و خانواده وارد عرصه نشر کرده است.کتاب حدیث پیمانه از دکتر پارسانیا،راز درخت سیب از استاد یعقوب توکلی هم از کتابهای تازه عرضه شده نشر معارف هستند. سایت پاطوق کتاب یکی از سایتهای معرفی و فروش اینترنتی کتاب هم توسط این انتشارات اداره میشود.
انتشارات دارالحدیث وابسته به دانشکده علوم حدیث( تحت تولیت آقای ری شهری) نیز با چند کتاب جدید در نمایشگاه حاضر شده است. مجموعه کتابهای موضوعی احادیث شامل مجموعه میزان الحکمه، حکمت نامه جوان، حکمت نامه کودک، حکمت نامه طب و... از کارهای خوب آقای ری شهری و شاگردانشان در این حوزه است. همینطور مجموعه خاطرات سه جلدی آقای ری شهری مخصوصا جلد سوم با عنوان "سنجه انصاف" که به روایت خاطرات ایشان در زمان مسئولیت وزارت اطلاعات در مورد دستگیری باند مهدی هاشمی و قضایای عزل منتظری پرداخته است نیز از کتابهای جالب انتشارات دارالحدیث است. تجدید چاپ کتاب"کیمیای محبت" نوشته آقای ری شهری که اولین و پر تیراژترین کتاب راجع به سیره و زندگی شیخ رجبعلی خیاط بود نیز با عکسی از آن مرحوم در روی میز غرفه خود دیده می شود.
روبروی انتشارات دارالحدیث انتشارات حکمت قرار دارد که در سالهای اخیر سعی کرده است از منظر فلسفه تحلیلی به فلسفه، منطق، علم و دین بپردازد. همچنین کتابهای خوبی در فلسفه علم و منطق سال گذشته از سوی این انتشارات ترجمه و چاپ شده است. تجدید چاپ آثار سنت گرایانی چون سید حسین نصر(دین و نظام طبیعت)، رنه گنون(بحران دنیای متجدد)،بوکهارت و... با طرج جلدهای چشم نواز از دیگر فعالیت های سالهای اخیر این انتشارات است.
در همین راهرو آنسوتر در" انتشارات حوا" بنری با عکس کامران نجف زاده خودنمایی می کند که تبلیغ کتاب اخیر او با عنوان "یادداشتهای خبرنگار ژنرال دوگل" است. در کنارش هم بنری با عکس دکتر مجتبی رحمان دوست قرار دارد که تبلیغی است از سفرنامه ایشان به حج با عنوان" سفر غریب".
در انتهای راهرو ۱۶ انتشارات خادم الرضا قرار دارد که به چاپ متن مجموعه برنامه های تلوزیونی و رادیویی حاج آقای دهنوی در مورد انتخاب همسر، همسرداری و تربیت کودک اقدام کرده و مخاطبان زیادی هم دارد. روبروی این انتشارات غرفه نشر حدیث راه عشق قرار دارد که آن هم مجموعه کتابهای خوبی در مورد همسریابی و تشکیل خانواده با محوریت آثار دکتر بانکی پور به زیر چاپ برده است.
روبروی راهروی ۱۶ غرفه "پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی" قرار دارد که کتابهای عمومی و تخصصی خوبی در دین،فرهنگ و علوم انسانی عرضه کرده است. پرتیراژترین کتاب سیاسی این انتشارات کتابجریان شناسی سیاسی در ایران نوشته دکتر علی دارابی است که با نثری روان به نقد و بررسی جریانهای سیاسی و فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی پرداخته و به چاپ دهم رسیده است. مجموعه نقدها و جریان شناسی های ادبی محمدرضا سرشار، شهریار زرشناس و کامران پارسی نژاد در مورد جریانهای ادبی مدرن ایران از جمله هدایت و... دیگر کتابهای جالب توجه این انتشارات هستند. همچنین در حوزه ادبیات کلاسیک چاپ دوم یک پژوهش جدید و وزین با عنوان "بوسه بر خاک پی حیدر، بحثی در آرمان و ایمان فردوسی و پرتوگیری شاهنامه از قرآن و احادیث معصومین همراه با نقد نظریات و آرای برخی از شاهنامه پژوهان" ارائه شده است.
قسمت دوم
مدتی قبل آقای دکتر انتظاری از اساتید جامعه شناسی در گفتگویی که با الف داشت یکی از آسیب های فرهنگ کار در ایران را توجه افراد به وجه مالی کار دانست. ایشان اعتقاد داشتند همین تک بعدی دیدن کار(یعنی تنها مهم بودن وجه ارزش مالی کار و نه علاقه و استعداد فرد) باعث شده است که افراد در موقعیت های شغلی ثابتی قرار نگیرند و با موجهای بازار هر روز شغل عوض کنند؛ یک روز موبایل فروش شوند و یک روز لبتاپ فروش. همین عدم استمرار در یک شغل باعث غیر تخصصی شدن شغلهای آزاد در ایران شده است. یکی از این شغل ها فعالیت در حوزه چاپ و نشر و توزیع کتاب است. امروز با یک محاسبه سرانگشتی دریافتم حدود 80 درصد انتشاراتی های عمومی و فرهنگی ما غیر تخصصی عمل می کنند. در بساط این انتشاراتی ها از تعبیر خواب، رمان های زرد و عامه پسند گرفته تا کلیات سعدی ، قرآن ، نهج البلاغه ، روانشناسی ها ی موفقیت و مهارتهای زناشویی و هر چیزی که دم دستشان بیاید می توانید پیدا کنید. البته در این میان تجدید چاپ کتابهای جلال آل احمد و دکتر شریعتی و ... بدون اجازه از خانواده های آن مرحومان، آن هم با طرح جلدهای قدیمی و البته شبیه به هم، دغدغه مشترک اغلب این انتشاراتی هاست! برای این انتشاراتی ها کتاب با سیب زمینی و موبایل و وین دایر و شریعتی و جلال و... تفاوتی ندارد.
با اینکه هنوز ساعتی از شروع بازدیدمان که از راهرو ۱۷ آغازیده بودیم نگذشته و تازه به غرفه ۱۵ رسیده ایم اما کم کم آثار خستگی هویدا می شود. منتظرم اذان بگویند تا به بهانه نماز کمی استراحت کنیم.
انتهای راهرو ۱۵ دکوراسیون زیبایی از انتشارات "علمی فرهنگی" با چینش موضوعی در حوزه های فرهنگ و علوم انسانی خودنمایی می کند. مهمترین کتاب این انتشارات مجموعه وزین و گرانقیمت تاریخ تمدن ویل دورانت است. البته متن الکترونیکی این مجموعه نیز در همین غرفه جداگانه به فروش می رسد. این نشر همینطور مجموعه ی تاریخ فلسفه کاپلستون که قبلا به صورت مشترک با انتشارات سروش به چاپ می رساند را اخیرا به طور مستقل تجدید چاپ کرده است. تاریخ و فلسفه علوم و فلسفه سیاسی از مهمترین موضوعات علوم انسانی هستند که در انتشارات علمی و فرهنگی مورد توجه هستند.
بعد از نماز بازدید را از سر می گیریم.در راهرو ۱۴ به انتشارت جوان پویا، ناشر کتابهای دکتر محمد منصور نژادمی رسیم. سلسله درس گفتارهای ایران شناسی آخرین اثر این محقق پرکار است که به بررسی و نقد مساله هویت در آثار محققان ایرانی پرداخته است. از دیگر کارهای قابل توجه ایشان کتاب "مساله زن، اسلام و فمینیسم" است که مورد فعالان مسائل زنان در ایران نیز قرار گرفته است. وقتی به گستره موضوع هایی که دکتر منصورنژاد به آنها(از بحث توسعه ،علم ، فرهنگ و دین تا سیاست و اخلاق و...) پرداخته است دقت می کنم با خودم می گویم ایشان این همه وقت برای مطالعه و نوشتن را از کجا می آورد؟
در این راهرو به طور اتفاقی گوشم تیز می شود به گفتگوی دو ناشر با یکدیگر:"... بله! از ارشاد سفارش داشتم، این کتابِ ...(بوق) انتشارات...(بوق) رو برداشتم جلد گالینگور کردم؛۱۰۰۰ تا زدم دادم به ارشاد"؛ کانه دارند درباره بسته بندی نارنگی با هم صحبت می کنند. ناشر فرهنگی و فرهیخته عزیزمحصول ادبیات کلاسیک یک انتشارات دیگر را با تعویض جلد به نام خود منتشر و به ارشاد قالب کرده اند و با افتخار... . باور کنید همین روحیه های بازاری است که سرانه مطالعه ما را پایین آورده است.بگذریم...
در راهرو۱۳ تنها انتشارات "پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی" توجهم را جلب می کند. این انتشارات در سالهای اخیر کتابهای فاخری در حوزه علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی تالیف یا ترجمه کرده و به محققان ارائه کرده است. از جدید ترین آثار این انتشارات ترجمه ای است با عنوان "اسطوره سفید" که به نقد و بررسی مساله تاریخ نگاری در روایت های تاریخی غرب مدرن پرداخته است."شرق شناسی ضیاءالدین سردار اندیشمند پاکستانی الاصل ساکن آمریکا،"پسا استعمارگرایی" لیلا گاندی (نوه مهاتما گاندی) نیز از کارهای جدید این پژوهشکده است. کتاب وزین "ریشه های شرقی تمدن غرب" نیز سال گذشته در این انتشارات منتشر شده است.به نظر می رسد تاکید بر نگاههای انتقادی به مساله علوم انسانی و اجتماعی، فلسفه و مساله هویت از مهمترین دغدغه های این پژوهشکده در سالهای اخیر بوده است.
مجموعه شاهکارهای ادبیات کلاسیک ایران مهمترین اثر انتشارت پیمان در همین راهرو است. "پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی" نیز مانند همیشه در حوزه علوم انسانی دست پر به نمایشگاه آمده است. تجدید چاپ کتاب "تحقیق کیفی" اثر اشتروس، کتاب جدید افکار هگل از دکتر کریم مجتهدی، و تجدید چاپ کتابهای دکتر مهدی گلشنی در حوزه علم و دین مانند "از علم سکولار تا علم دینی"، "آیا علم می تواند دین را نادیده بگیرد؟" و... نیز در این غرفه عرضه شده اند.نقد ISIگرایی نیز یکی از موضوعاتی است که دکتر داوری اردکانی در کتاب علم و پژوهش و سیاست های پژوهشی به طور خاص به آنها پرداخته است.
نشر تکا وابسته به اداره کتاب وزارت ارشاد نیز در سالهای اخیر گلچینی از آثار شاعران و نویسندگان پس از انقلاب چون سعیدی راد،احمد عزیزی،میرشکاک،احد ده بزرگی، پرویز بیگی حبیب آبادی ، طاهره صفار زاده و... را در طرح هایی یک شکل و یک اندازه وارد عرصه نشر کرده است.
در راهرو ۱۲ کتاب "علوم انسانی و برنامه ریزی توسعه" نوشته دکتر داوری اردکانی نیز جدیدترین کتاب موسسه نشر بین المللی هدی است. انتشارات بیدگل که به صورت تخصصی در حوزه هنر فعالیت می کند نیز کتاب "هنر هویت و سیاست بازنمایی" که در سال ۸۹ در مراسم کتاب سال شایسته تقدیر شناخته شده است را روی ویترین خود دارد. همچنین مجموعه دو جلدی طنزهای وودی آلن را با طرح جلدی از این بازیگر سینما را می توان در غرفه این انتشارات دید. در راهرو ۱۲ یکی از غرفه هایی که تعداد زیادی از بازدیدکنندگان را به خود جلب کرده غرفه قربانیان تروراست. در نمایشگر بزرگ این غرفه مستند جالبی از پرس تی وی در مورد سوابق عامل ترور شهید دکتر علیمحمدی در حال پخش است.
در ابتدای راهرو ۱۱ غرفه "بنیاد ادبیات داستانی" با دکوری متفاوت حضوریافته است. در داخل غرفه عکسهایی از چهره های نویسندگان معاصر چون جلال، نادر ابراهیمی، گلابدره ای، مهدی شجاعی، امیرخانی و... دیده می شود."بهترین داستانهای جهان(قرن ۱۹ و ۲۰)" با انتخاب و ترجمه احمد گلشیری مهمترین کتاب این بنیاد تازه تاسیس است. دومین شماره نشریه داستان هم در روز اول به نمایشگاه می رسد. عکسی از صادق کرمیار نویسنده رمان های نامیرا و دشت های سوزان بر روی جلد نشریه خودنمایی می کند.
در ادامه انتشارات به انتشارات کتاب پارسه می رسیم که بیشتر در حوزه تاریخ باستان ایران فعالیت کرده است. تاریخ باستان، دین ایران باستان،کوروش بزرگ و... از جمله کتابهای این انتشارات است.
در راهرو۱۰ انتشاراتی توجهمان را جلب نمی کند و به سمت راهرو ۹ سرازیر می شویم.در ابتدا با انتشارات اندیشه ناب که آثار دکتر اسدالله بادامچیان را منتشر می کند مواجه می شویم. تحزب و تشکل، روشن فکری و روشن اندیشی ، بررسی تحلیلی نهضت آزادی و... از کتابهای اخیر آقای بادامچیان است.
در همین راهرو بنیاد معارف اسلامی که ناشر مجموعه کتابهای دکتر تیجانی مانند آنگاه هدایت شدم، اهل سنت واقعی و... است نیز حضور دارد. انتشارات اندیشه معاصر نیز با چاپ "قلعه حیوانات" و ""۱۹۸۴ جرج اورول، "یادداشت های یک پیاده نظام" خانم سلینجر و "دوبلینی ها" جیمز جویس در نمایشگاه حضور یافته است.
در ابتدای این راهرو انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار رهبری با دکوری متفاوت حضور یافته است. در این انتشارات مجموعه کتابهایی که انتشارات های گوناگون در مورد رهبری به چاپ رسانده اند گرد آوری شده اند."داستان سیستان" روایت رضا امیرخانی از سفر رهبری به سیستان که به چاپ بیست و دوم رسیده و "حافظ هفت" آقای اکبر صحرایی که سال گذشته توسط سوره مهر منتشر و به چاپ سوم رسیده و مجموعه ۵ جلدی "نکته های ناب" که گلچینی موضوعی از منویات رهبری پیرامون موضوعاتی چون تولید علم، دانشجو، فرهنگ و... است در ویترین داخلی غرفه دیده می شوند.
در راهروی ۸ در غرفه "انجمن قلم" محمدرضا سرشار خود مشغول فروش کتاب و گفتگو با مشتریان است.جنگ سلطه و رسالت هنرمندان از همین نویسنده از کتابهای اخیر انجمن قلم ایران است. پرتره های نویسندگان معاصری چون راضیه تجار، ابراهیم حسن بیگی، منیژه آرمین و... طرح جلد ثابت کتابهای انجمن قلم است.
در همین راهرو انتشارات امینان که کتاب پرفروش "زندگی شهید شاهرخ ضرغام" را اخیرا تجدید چاپ کرده حضور یافته است. کتاب "سلام بر ابراهیم" نیز از کتابهای جدید این انتشارات است.این انتشارات همچنین چند اثر از دکتر محمد دریایی در مورد تغذیه سنتی با عناوینی چون "نمک دریا سالم ترین نمک هستی"، "معجزات غذایی خرما" و... را راهی بازار نشر کرده است.
در همین راهرو انجمن شاعران ایران مجموعه آثاری از شاعران معاصر چون شاملو، قیصر امین پور، شفیعی کدکنی، خانم راکعی، حمیدرضا شکارسری و... را عرضه کرده است.
در راهروی ۷ انتشارات گنج معرفت در ابتکاری هر یک از بابهای کتاب حلیه المتقین علامه مجلسی با عناوین: پوشیدنی ها، آراستنی ها، عطرها، ازدواج و تربیت فرزند و... را به چاپ رسانده است. درادامه انتشارات انجمن اولیا و مربیان که از ابتدای تاسیس کتابهای خوبی در باره مهارتهای تربیت فرزند ارائه کرده است دیده می شود.
در همین راهرو تجدید چاپ کتاب"سازمان ها و جریانهای سیاسی مذهبی ایران از ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ " اثر استاد رسول جعفریان توسط نشر خانه کتاب وابسته به خانه کتاب وزارت ارشاد به علاقمندان مباحث تارخ معاصر ارائه شده است. انتشارات المعی نیز عمده کتابهای خود را درباره طب و تغذیه سنتی و اسلامی قرار داده است.ماساژ درمانی، شناخت نبض، حفظ صحت ناصرالحکما و... از جمله این کتابها هستند.
با اینکه چاپخانه انتشارات و روزنامه اطلاعات یکی از فعالترین چاپخانه های کشور است و بسیاری از کتابها و نشریات در این چاپخانه به طبع میرسند اما کتابهای خود این انتشارت اغلب قدیمی و طرح جلدهایی کلیشه ای دارند.البته در یکسال گذشته کتابهای جدیدی از سوی این انتشارات ترجمه و چاپ شده است که کتاب "گفتگوی مظفر اقبال و سید حسن نصر" در مورد علم و تکنولوژی و "افق های نا کجا آباد" که سیری انتقادی در یوتوپیاهای مطرح شده از جانب امثال افلاطون، تامس مور، مارکس و... از آن جمله هستند. مجموعه کتابهای نیل پستمن منتقد آمریکایی با عناوین"تکنوپولی:تسلیم فرهنگ به تکنولوژی"، "زندگی در عیش مردن در خوشی" و "زوال دوران کودکی" با ترجمه دکتر صادق طباطبایی نیز از کتابهای قابل توجه انتشارات اطلاعات است. در راستای همین کتابها آقای طباطبایی نیز به تالیف کتاب "طلوع ماهواره، افول فرهنگ" اقدام کرده اند که کتابی درخور توجه علاقمندان حوزه کتاب و مطالعه است. کتاب "فضیلتهای فراموش شده" که شرح حال عارف وارسته مرحوم حاج آخوند ملا عباس تربتی است نیز با حدود ۴۰ چاپ پرفروشترین کتاب انتشارات اطلاعات در سالهای اخیر بوده است.
قسمت سوم
شمامتولد چه ماهی هستید؟ امروز می خواهیم با توجه به آیینه بخت و اقبالتان به شما کتاب پیشنهاد بدهیم.
اگر متولد ماه فروردین هستید، یعنی که شما باید آدم پرمطالعه‌ای باشید؛
اگر متولد اردیبهشت هستید، پس باید کتابهای تاریخی و داستانی را ترجیح دهید؛
اگر متولد خردادماه هستید، احتمالاً باید به کتابهای فلسفی، دینی و علوم‌انسانی اهمیت بدهید؛
و اگر متولد...
اصلاً شما متولد هر ماهی و هر سالی و هر روزی که باشید، چاره‌ای ندارید جز اینکه به «کتاب» و «کتابخوانی» خیلی جدی و به عنوان یک امر اجتناب‌ناپذیر نگاه کنید. چرا؟! چون انسان بزرگی هستید! و انسان‌های بزرگ، شاید بتوانند دو دقیقه بدون هوا، دو هفته بدون آب و یک عمر بدون پول زندگی کنند، اما بدون کتاب نمی‌توانند حتی یک لحظه زنده بمانند!
فکر می‌کنید جمله‌ی زیر از کیست؟
«این عادت هنوز در بین مردم جا نیفتاده که بروند کتابی را بخرند، آن را بخوانند، بعد به دوستشان یا به فرزندشان بدهند تا آنها هم بخوانند. این‌طوری نیست. ای‌بسا کتابی را می‌خرند، بعد آن را کناری می‌گذارند یا مثلاً کتابی را دوستی به دوستی هدیه می‌دهد، او هم کناری می‌گذارد! واقعاً کتاب خواندن در مملکت ما جا نیفتاده است و این "درد بزرگی است" و ما از اهمیت و عظمت این درد غافلیم. من هر زمانی که به یاد کتاب و وضع کتاب در جامعه‌ی خودمان می‌افتم، قلباً غمگین و متأسف می‌شوم.»
ویکتور هوگو می‌گوید: «خوشبخت کسی است که به یکی از دو چیز دسترسی دارد: یا کتابهای خوب؛ و یا دوستانی که اهل کتاب باشند.» و یک نظریه‌ی پزشکی-فرهنگی نیز می‌گوید: «طول عمر با میزان مطالعه‌ی کتاب نسبت مستقیم دارد. هر که مطالعه‌اش بیش، عمرش بیشتر؛ و البته گاهی هم کمتر!»
و بزرگوار دیگری فرموده: «مردمی که با کتاب خوی نگیرند، فرزانگی و فرهنگ ندارند.»
شاید پیش خود بگویید: «حالا که چی؟! بابا ما که یه پا کتاب خونیم!» برای این هم جواب داریم: «هیچوقت پز کتابهایی را که خوانده‌اید ندهید؛ به کتابهایی که هنوز نخوانده‌اید، فکر کنید.»
گاهی با یک کتاب، می‌توان راه صد ساله را یک شبه پیمود؛ و البته گاهی هم نمی‌شود! ولی یک اتاق پذیرایی حتماً با یک قفسه کتاب آبرومندتر است...!
همه‌ی اینها را گفتم که که به اینجا برسم :
یک ساعت از عمر را به هیچ قیمتی نمی‌توان باز گرداند، اما با مبلغی ناچیز، می‌توان تجارب تمام عمر بزرگترین عقلای عالم را تصرف کرد؛ کتاب عمر دوباره است...
بگذریم... این سومین مرحله از گشت و گذرا ما در نمایشگاه کتاب امسال است.بازدیدمان را به دلایلی که قبلا خدمتتان عرض کرده بودیم از راهرو ۱۷ شروع کردیم و حالا رسیده ایم به راهرو ۷. در راهرو ۷ بهانتشارات انجمن اولیا و مربیان می رسیم که در زمینه تخصصی تربیت فرزند در دوره های سنی مختلف از جمله قبل از دبستان، راهنمایی و دبیرستان کتاب منتشر می کند. در راهرو ۶ تنها غرفه بنیاد پژوهشهای قرآنی چشم مان را می گیرد. این غرفه با ابعاد ۱.۵ در ۱ شاید کوچکترین غرفه نمایشگاه باشد اما پژوهشهای خوبی در زمینه موضوعات علوم انسانی از جمله جامعه شناسی و قرآن،اقتصاد و قرآن و علم دینی و...انجام داده است. هر چند من با این مدل کارها خیلی همدلی نمی کنم و چسباندن مفاهیم مدرن جامعه شناختی به قرآن را صحیح نمی دانم اما دیدن مجموعه های این بنیاد را علاقمندان موضوع علم دینی توصیه می کنم..به راهرو ۵ می رسیم. درغرفه انتشارات ژرف که کتابهای انتشارات نیکا را نیز توزیع می کند کتاب از هگل تا نیچه نوشته کارل لویت نظرمان را جلب می کند.کارل لویت از فیلسوفان قاره ای است که اخیرا آثارش مورد توجه برخی محققان ایرانی قرار گرفته است.
در تقاطع وسط راهرو ۵ نشر افق دیده می شود که به نسبت حجم آثاری که اغلب منتشر می کند فضای خیلی کمی را در اختیارش قرار داده اند. نشر افق از انتشارات های فعال و پر کار در حوزه ادبیات است.با این همه جمعیت زیادی که جلو غرفه جمع شده اند کمی غیرعادیست. سرک می کشم حدسم درست است! رضا امیرخانی را در غرفه می بینم که در حال خوش و بش با مراجعه کنندگان غرفه و امضا کردن رمان جدیدش "قیدار" است. کتابهای قبلی امیرخانی نیز در غرفه نشر افق دیده می شود: جانستان کابلستان، نفحات نفت، من او( که قبلا سوره مهر تا چاپ ۲۵ اش را منتشر کرده بود) و ارمیا. همچنین پوستری از کتاب "هاروارد مک دونالد" که در حقیقت ۴۳ روایت از سفر سید مجید حسینی(مدیر سابق انتشارات همشهری و از دوستان نزدیک آقای شهردار) به آمریکاست روی دیوار غرفه خودنمایی می کند. جالب اینکه در این غرفه قسمت فروش کتاب به دو قسمت خواهران و برادران تقسیم شده است.همچنین اگر مثل ما عاشق فیلم پدر خوانده باشید پس دو کتاب ماریو پوزو یعنی پدر خوانده و آخرین پدر خوانده را از دست ندهید. اگر هم می خواهید یک هفته تمام افسرده باشید کتاب من قاتل پسرتان هستم را فراموش نکنید: یک کتاب ضد جنگِ به تمام معنا!
انتهای راهرو ۵ غرفه نهاد کتابخانه های عمومی قرار گرفته است. کتابخانه های عمومی در هر شهر و استان زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی قرار دارد که یک نهاد عمومی است.ابتکار جالب " کتاب من" چند سالی است که دراین نهاد اجرا می شود و شما می توانید با ثبت درخواستتان در سایت مربوطه یک هفته بعد کتاب دلخواهتان را از کتابخانه عمومی محل زندگیتان امانت بگیرید. همینطور مجموعه لیست های گلچینِ موضوعیِ کتاب نیز از دیگر کارهای این نهاد عمومی است.
در راهرو ۴ کتاب خاصی چشممان را نمی گیرد و راهمان را به سمت راهرو ۳ کج می کنیم. انتشارات آموزه در راهرو ۳ کتابهای تخصصی در حوزه روانشناسی مدیریت و روانشناسی صنعتی و نیز مدیریت بحران ارئه می دهد.
در راهرو ۳ همچنین غرفه انتشارات سلمان پاک نیز کتابهای موسسه شهرستان ادب را عرضه کرده است. چمدان های قدیمی و صبح بنارس دو مجموعه شعر جدید هستند از علیرضا قزوه و میلاد عرفان پور از شاعران جوان و با ذوق کشورمان نیز مجموعه بی خبری ها را منتشر کرده است.کتاب حق السکوت محمد مهدی سیار که سال گذشته به عنوان کتاب سال برگزیده شد نیز در این غرفه مشاهده می شود. انتشارات ارمگان در این راهرو نیز کتابهایی در زمینه طب و تغذیه سنتی ارائه کرده است. معجزات عسل و درمانگاه سبز از این جمله است.
در انتهای این راهرو انتشارات بوستان کتاب به عنوان پرکارترین انتشارات کشور قرار دارد. بوستان کتاب از سال گذشته تا کنون حدود ۱۳۰۰ عنوان کتاب را چاپ یا تجدید چاپ کرده است.کتاب عصر امام خمینی از آقای میرحاجتی با ۱۶ چاپ از پرفروشترین کتابهای این انتشارات در سالهای اخیر بوده است.همچنین مجموعه هزار و یک کلمه که گرد آوری بیانات حضرت علامه حسن زاده است نیز در نمایشگاه امسال ارائه شده است.افسانه نجات بخشی علم نیز ترجمه جدیدی است که در قفسه کتابهای جدید این غرفه دیده می شود.آن سوی صوفیگری، صدای عدالت انسانی اثر جرجرداق مسیحی و مجموعه آثار علامه طباطبایی درباره مکتب شیعه از دیگر کتابهای قابل توجه این انتشارت است.
در راهرو ۲ انتشارات آسیم که کتابهای معروفی چون از حال بد به حال خوب و ماندن در وضعیت آخر را قبلا منتشر کرده است کتابهای روانشناسی عامه پسند جدیدی را نیز به دست طبع سپرده است. انتشارات آب و تاب نیز در قطع جیبی اقدام به نشر کتابهایی در حوزه تربیت کودک نموده است.آریانا قلم نیز بیشترین تمرکز خود را بر موضوعات استراتژیک ازجمله برنامه ریزی استراتژیک نموده است.غرفه آراد کتاب نیز درمانهای گیاهان خانگی و فرهنگ گیاهان دارویی را روی میز خود دارد.
از راهرو ۱۷ شروع کرده ایم و حالا به راهرو ۱ رسیده ایم.
نای رفتنی برایمان نمانده است.برنامه ریزی می کنیم بعد از اتمام راهرو اول، استراحتی نه چندان کوتاه! داشته و به آنسوی نمایشگاه برویم و در مرحله بعد بازدید را از راهرو آخر یعنی از راهرو ۳۲ آغاز کنیم. درراهرو 1 انتشارات آرام دل حضور دارد که آثار فاخری از شعر آیینی را عرضه کرده است. مجموعه "سواد آیینه" از رضا جعفری و "طوفان واژه ها" از حمیدرضا برقعه ای و از "دروازه های روشنی" خلیلیان از این جمله است.در همین راهرو ترجمه آثار گارسیا مارکز مانند صد سال تنهایی را می توانید در انتشارات آریابان پیدا کنید.
قسمت چهارم
سه گزارش قبلی روایتی بود از نیمی از نمایشگاه در شبستان اصلی و حالا قرار است در این گزارش آخرنیمِ دیگر نمایشگاه را برایتان روایت کنیم و برای یک گزارشگر چقدر سخت است که از سر و ته مشاهداتی که برایشان یک روز کامل وقت گذاشته، بزند و بگذرد!
قبلا نوشته بودم که گشت و گذار در نمایشگاه آنقدر رمق گیر است که بعد از گذر کردن چند راهرو اول ، دیگر نه پایی برای ماندن می ماند و نه جانی برای دیدن و به همین خاطر هرسال غیر از چند راهرو اول بقیه راهرو ها و غرفه ها را چند تا یکی می کنی و معمولا راهروها و انتشارات های آخر جا می مانند.امسال بازدیمان را از راهرو 17 شروع کردیم و به راهرو اول رسیدیم. برای ادامه بازدید به راهرو آخر می رویم تا از آنجا به سمت راهرو 18 سرازیر شویم. در راهرو 32 اولین انتشاراتی که نظرمان را جلب می کند دفتر مطالعه و تدوین تاریخ ایران است. این دفتر با مسئولیت آقای سلیمی نمین بیشتر در زمینه نقد و بررسی کتب تاریخی و خاطره نگاری های تاریخی فعالیت می کند. تاریخ یهود در ایران، 50 سال تاریخ با پان ایرانیستها، خاطرات عَلم و خاطرات علی امینی کتابهایی هستند که اخیرا در این موسسه نقد و بررسی شده اند. تولیدات این موسسه بیشتر به صورت جزوه و اخیرا به صورت کتاب منتشر می شود. پاسداشت حقیقت که نقد خاطرات مرحوم منتظری است و نیز مجموعه شش جلدی نقد خاطرات آقای هاشمی رفسنجانی از دیگر خروجی های این موسسه است.
در انتهای راهرو، در غرفه نشر نی می توانید در حوزه ادبیات مجموعه آثار جین آستین مانند غرور وتعصب، عقل و احساس و... را بیابید.نوشته های رومانتیک امیلی برونته مانند بلندی های بادگیر و جین ایر از دیگر آثاری است که نشر نی تجدید چاپ کرده است. فلسفه مک اینتایر، تئاتر فلسفه (درس گفتارهای فوکو) و تاریخ اندیشه سیاسی کلاسیک با ترجمه خشایار دیهیمی از دیگر کتابهای جدید نشر نی در یکی دوسال اخیر است."اصول تاریخ کالینگوود"، "فلسفه تاریخ"، "تطورات گفتمانهای هویتی در ایران" دکتر کچویان و "فهم علم اجتماعی" راجر تریگ از دیگر آثار چشمگیر نشر نی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است.
انتهای راهرو 31 غرفه نشر شاهد حضور دارد که این روزها نامش با کتاب" من مادر مصطفی" از رحیم مخدومی بر سر زبانها افتاده است. در همین راهرو نشر واحه تمام آثار شهید آوینی مانند "توسعه و مبانی تمدن غرب" و "آغازی بر یک پایان" را تجدید چاپ کرده است. در کنار نشر واحه انتشارات وثوق قرار دارد که کتاب "مجموعه مقالات جریان شناسی انجمن حجتیه" و نیز کتاب "شاهد بازاری، سنت قدسی" اثر استاد شهریار زرشناس از کتابهای جالب توجه آن هستند.
در همین راهرو انتشارات هنر رسانه اردیبهشت قرار دارد که به صورت تخصصی در زمینه شعر فعالیت می کند. "حالا نوبت خداست" از ضیاءالدین شفیعی، "بی هم شدگان" بیژن ارژن، "قیامت قرمز" سودابه امینی ، "مثل آوازهای عاشق تو" مژگان عباسلو از آثار مهم این انتشارت است.
نشر موسسه موعود آخرین غرفه ای است که در راهرو 31 نظرمان را جلب می کند. کتابهای "داستان ورزش غرب"، پرسش از غرب،" اخلاق یهودی و تمدن غرب" کتابهایی هستند که این انتشارات در زمینه غرب شناسی منتشر کرده است. در زمینه موعود گرایی نیز "سینما و آخر الزمان"، "اسطوره های صهیونیستی در سینما" و "غرب و آخر الزمان" کتابهایی هستند که در این موسسه منتشر شده اند.
در راهرو 30 انتشارت نگاه بیشتر در حوزه شعر و ادبیات فعالیت می کند. مجموعه اشعاری از شعرای معاصری چون نیما، پروین،بهار، شاملو، عارف قزوینی کتابهایی هستند که در این نشر چاپ یا تجدید چاپ شده اند. گلچینی از داستانهای کوتاه مارکز ، تولستوی و چخوف نیز از آثار ارزنده این انتشارات است.نشر مرکز در انتهای راهرو 30 در حوزه فرهنگ و علوم انسانی فعالیت می کند. کتابهایی در باره فلسفه علم، فلسفه تاریخ، اسطوره شناسی از موضوعاتی هستند که نشر مرکز به آنها می پردازد. ورودی غرفه نیز کتابهای داستانی نویسندگانی مانند رویا پیرزاد از جمله" سه کتاب" و "چراغ ها را من خاموش می کنم" و نیز آثار مصطفی مستور مثل چاپ چهلم "روی ماه خداوند را ببوس"، "من گنجشک نیستم" و "سه گزارش کوتاه دربار نوید و نگار" خودنمایی می کند.
در راهرو 29 نشر گرا حضور دارد که "پل چوبی" و "پرنده و تانک" احمد دهقان و "عبور از کویر" بایرامی را به طبع رسانده است.انتشارات منادی تربیت در همین راهرو در کنار آثار تربیتی مجموعه 4 جلدی خود آگاهی تاریخی و نیز سیر تفکر معاصر مرحوم دکتر مددپور را به زیر چاپ برده است.
موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی که توسط استاد عبداله شهبازی تاسیس شده و در زمینه تاریخ مشروطه تا انقلاب اسلامی فعالیت می کند و کتابهای فاخری در این حوزه چاپ کرده در همین راهرو دیده می شود.قحطی بزرگ،خاطرات فردوست،خاطرات انصاری، مجموعه گران سنگ "زرسالاران یهودی و پارسی و استعمار بریتانیا "از مهمترین کتابهای این انتشارات است. کتاب "شرح اسم" زندگی نامه رهبر معظم انقلاب که آقای بهبودی آن را تدوین کرده و توسط این موسسه به چاپ رسیده است به سرعت در نمایشگاه نایاب شده است.
آخوند باید روحانی باشد،پهلوانان نمی میرند ورزش می کنند، اشک باید رازدار باشد،کتاب باید هلو باشد ودانشجو باید سیب زمینی نباشد از سری کتابهای انتشارات میراث اهل قلم است که همه کتابهای خود را با عنوان کتاب دانشجویی و در قطع پالتویی چاپ می کند.
در راهرو 28 موسسه ایمان جهادی قرار دارد که کتاب انسان 250 ساله در مورد زندگی سیاسی و مبارزاتی ائمه شیعه را دست طبع سپرده است. همچنین کتابهای دغدغه های فرهنگی و تا خمینی شهر (زندگی و سیره حاج عبدالله والی) از دیگر کتابهای این موسسه نوپاست.
انتهای راهرو 27 انتشارات سوره مهر با دکوری متفاوت دیده می شود.استقبال از چاپ هفدهم " پایی که جاماند" و چاپ دوازدهم "نورالدین پسر ایران" باعث شده است که سوره مهر غرفه ای جداگانه برای این کتابها در نظر بگیرد. کتاب شعر "نامه های کوفی" سعید بیابانکی، رمان 6 جلدی جاده جنگ و مجموعه شعر امروز از دیگر کتابهای چاپ اول و تجدید چاپ شده سوره مهر در نمایشگاه امسال است.
در انتشارات ملک اعظم آقای سعید عاکف مسئول نشر و نویسنده کتابهای خاک های نرم کوشک را می بینم که پشت دخل غرفه نشسته و سر تخفیف با مشتری چانه زنی می کند! "تپه جاویدی و راز اشلو" اثر اکبر صحرایی از کتابهای تحسین شده حوزه دفاع مقدس از آثار همین انتشارات است.
در همین راهرو انتشارت مروارید قسمت اعظم فعالیت خود را در حوزه شعر و ادبیات قرار داده است. مجموعه اشعار قیصر امین پور، سلمان هراتی،نیما و... از این جمله اند. رنگ ها و سایه ها سروده جدید مهدی مظفری نیز از آثار جدید این غرفه است.
نشر هاجر که به نوعی انتشارات مرکز مطالعات زنان محسوب می شود در این راهرو قرار دارد. "جنگ علیه خانواده" ویلیام گاردنر،"ماخذ شناسی فمینیسم"،"نظام اسلامی و مساله روسپیگری" و "فمینیسم تاریخچه و گرایشها" از کتابهای این نشر در راهرو 27 است.
در راهرو 25 در انتشارت مرکز اسناد انقلاب اسلامی که زیر نظر روح الله حسینیان فعالیت می کند کتابهای "تکیه گاه" نوشته محمد حسن روزی طلب، "شوالیه اناث" سید حسن علوی از پرفروش ترین ها هستند. جلد سوم مجموعه نقد تاریخ نگاری انقلاب نیز از آثار جدید این انتشارات است.
انتشارات لیله القدر که ناشر اختصاصی کتابهای مرحوم علی صفایی است نیز در همین راهرو قرار دارد. کتابهای حرکت ، صراط، مسئوولیت و سازندگی ونامه های بلوغ از مهمترین و پرفروش ترین کتابهای مرحوم صفایی هستند.
روبروی انتشارت لیله القدر انتشارت لب المیزان قرار دارد که ناشر استاد اصغر طاهرزاده است. گزینش تکنولوژی از دریچه بینش توحیدی، علل تزلزل تمدن غرب ، تمدن زایی شیعه و مدرنیته و فرهنگ توهم از آثار قابل توجه این استاد در حوزه اندیشه است.
در راهرو 24 انتشارات نیستان قرار دارد که زیر نظر سید مهدی شجاعی فعالیت می کند. این انتشارات علاوه بر نوشته های مذهبی و رمانهای شجاعی ، کتابهای شاخصی در عرصه داستان مانند "نامیرا" و "دشت های سوزان" از صادق کرمیار، "همسفران" و "آتش به اختیار" از محمدرضا بایرامی، خانه پریان و دعوت به ماورا از تورج زاهدی و رمان "با عرض معذرت" از شهرام شفیعی را روی پیشخوان خود دارد.
کمی بالاتر انتشارات کتاب فردا حضور دارد که در جدیدترین اثارش کتاب هویت ما اثر دکتر حسین کچویان، فلسفه قاره ای علم اثر گاتینگ و ماهیت علم دینی و مدرن از دکتر قرا ملکی را عرضه کرده است. کتاب مراقبه های عاشورایی و کالبد شکافی فتنه از استاد میرباقری رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم نیز از دیگر آثار ارائه شده در این غرفه است. انتشارات کانون اندیشه جوان که چندسالی است کتابهای کوچک مشق آزادش در حوزه اندیشه با استقبال مواجه شده است امسال مشق آزاد دخترانه را روانه بازار کرده است. همچنین نقدر آثار هدایت از محمدرضا سرشار از کتابهای جدید این انتشارات است.
در راهرو 23 انتشارت عماد فردا علاوه بر کتاب از معراج برگشتگان اثر حمید داوود آبادی کتاب حاجی بخشی را به زیر چاپ بردهه است. انتشارات فصل پنجم که به صورت اختصاصی به شعر می پردازد در همین راهرو قرار دارد. حق السکوت سروده محمد مهدی سیار از شاعران جوان و خوش آتیه کشورمان که در سال 90 جایزه کتاب سال را از آن خود کرد و همچنین سروده مشهور محمد علی بهمنی با "عنوان من زنده ام و هنوز غزل فکر می کنم" در این غرفه عرضه شده است.
در راهرو 22 در انتشارت طرح فردا که به طور تخصصی به نشر آثار استاد رحیم پور ازغدی می پردازد عناوینی چون گفتگوی انتقادی در علوم اجتماعی، مشروطه شرعی، حسین عقل سرخ و علی شهر بی آرمان دیده می شود.در ادامه انتشارات شرکت سهامی انتشار که کتاب واره دکتر فرهادی، مجموعه آثار دکتر رفیع پور از جمله توسعه و تضاد و مجموعه کتابهای حقوقی دکتر کاتوزیان را روی پیشخوان دارد دیده می شود.
در انتهای راهرو 20 انتشارات سخن آثار جدیدی از دکتر داوری اردکانی و دکتر شفیعی کدکنی به بازار نشر عرضه کرده است. کتابهای فلسفه در دادگاه ایدئولوژی، نگاهی نو به فرهنگ و سیاست و دربار تعلیم و تربیت در ایران از جمله آثار جدید عرضه شده دکتر داوری هستند.
در راهرو 19 در انتشارات سپیده باوران می توانید مجموعه سروده های جدید سعید بیابانکی با نام "شعری تر انگیزد" را ببینید. گلچینی از شعر عاشقانه، 100 شعر طنز و صد شعر اعتراض که هر کدام جداگانه منتشرشده اند را می توانید در این غرفه تهیه کنید.
لذت نقد و دیالکتیک نقد از مسعود فراستی از کتابهای تجدید چاپ شده در انتشارات ساقی در راهرو 19 هستند. یهودیان و حیات اقتصادی مدرن، قدرت و جمگ نرم نیز در کنار مستندهای سینمایی از دیگر آثار قابل توجه نشر ساقی هستند.